De kluis van Blaca, eiland Brač in Kroatië

Het was een genoemd klooster van glagolitique aard waar in hij de glagolitique taal in zijn liturgie gebruikte en handhaafde. Glagolitique (of „glagoljica“) was een oud Slavisch alfabet - en vooral Kroatisch - dat later door het Cyrillische alfabet werd vervangen.

De kluis diende als astronomisch waarnemingscentrum ten tijde van de laatste abt, de Vader Nikola Miličević; na het vertrek van deze laatste monnik, in 1963, werd het klooster in museum en ervan onderzoekcentrum veranderd.

De kluis van Blaca heeft een grote patrimoniale waarde: hij stond in het middelpunt van de cultuur en de wetenschappelijke gebeurtenissen op het eiland gedurende eeuwen. De inschrijving van de kluis van Blaca op de lijst van het werelderfdeel van Unesco werd in 2007 gevraagd.

Onder de Republiek van Venetië, benoemde Blaca zich in het Italiaan Piaggia of Blazza.

Het klooster, dat volkomen in een strenge plaats wordt geïsoleerda, wordt op een klein blad onder een abrupt klif van steen, op de oostelijke helling van het dal gebouwd.

Het lange karstique dal van Blaca strekt zich vanaf het gehucht van Dragovode tot een groot handvat van de kust uit waar zich een kapel van Leeg bevindt en waar men kan bereiken om tot de kluis terug te gaan.

De kluis bestaat uit gebouwen rug aan rug geplaatst aan het klif en verbonden enen aan de anderen: de cellen van de kluizenaars, van de landbouwgebouwen, een kapel en zelfs een school om de kinderen in te lichten afkomstig uit de dorpen van nabijgelegen herders. Het geheel, dat met de overvloedige steen van de plaats wordt gebouwd, wordt perfect geïntegreerde in het milieu.

Dit geheel van gebouwen zonder verschillend stilistisch karakter werd vooral tijdens de XVIIIe en XIXe eeuwen ontwikkeld. Een eerste wederopbouw vond plaats na een grote brand die het klooster in 1724 vernietigde. Een tweede uitbreiding vond plaats aan het einde van de XIXe eeuw gedurende het bestuur van de abt dat aan Nikola Miličević (voorafging van trouwens dezelfde familie Miličević: hij was de oom van Nikola en droeg dezelfde voornaam). Op dat moment was het geheel van de kluis van een hoge muur, een hoge muur van ongeveer 120 m van lengte, 8 m van top en 2 m van dikte omgeven. De kerk werd met de begraafplaats weer opgebouwd, twee gebouwen in steen van drie verdiepingen werden gebouwd, cuvage werd aan een wijn gecreëerd.

De kluis van Blaca is niet de enige kluis op het eiland Brač, maar de toevallen van de geschiedenis hebben tot gevolg gehad dat hij de enige kluis om in al zijn opzichten behouden te worden is. Het bezoek maakt het mogelijk om het leven in een kluis te begrijpen en het is eveneens een van de mooiste plaatsen van de dalmates eilanden.

Deze eerste kerk werd volledig door een grote brand in 1724 vernietigd. Een nieuwe kerk, groter, werd in 1757 in de barokke stijl gebouwd; men voegde er een klokketoren toe.

Het binnenste van de kerk verbergt altaarstukken van de XVIIIe eeuw en een orgel van de XXe eeuw.

De cellen van de kluizenaars zijn eenvoudig maar sierlijk gemeubileerd. Het klooster beschikte eveneens over een zaal van muziek met vervoerde piano een hier met een rug van man.

De keuken van de kluis bevindt zich alles tegen de wand van het klif; men zegt dat het vuur er tijdens het jaar werd onderhouden en slechts aan Pasen werd geblust om de haard schoon te maken.

Onder leiding van de Vader Nikola Miličević, wanneer het klooster als waarnemingscentrum diende, werd een verzameling van klokken gevormd, die het uur in de voornaamste waarnemingscentra van de wereld gaven.

In 1551 twee glagolitiques monnikken van het nabije gebied van Poljica ten zuiden van Split op het werelddeel, fuyant voor de verovering van de Balkan door de osmanische Turken, vluchtten in het eiland Brač dat door de Republiek van Venetië werd bestuurd. Zij installeerden zich op de gronden die hun door de prins van Brač werden toegekend en eerst hun wijken in één van de talrijke grotten van deze plaats opstelden, de benoemde grot Ljubitovic.

In 1552, creëerden zij een kloostergemeenschap en, in 1570, verkregen zij van de bisschop van het bisdom van Hvar-Brač de toestemming om een érémitique klooster en een kerk te bouwen.

In 1588, begon de bouw van een kerk, en, in 1614, werd het klooster met de wijding van de kerk van de Veronderstelling van het Lege Maria beëindigd.

Bij een bezoek van de bisschop Petar Cedulina aan de kluis van Blaca, op 12 juli 1621, bevestigde deze dat de monnikken onder een goede regel leefden die door alle broers wordt gedeeld.

In 1724, werd de kerk door een brand vernietigd; zij werd in 1757 weer opgebouwd.

Aan het tijdperk van de welvaart, aan de XVIIIe en XIXe eeuwen werden gebouwd, dat prestigieuze gebouwen van verschillende verdiepingen.

De kluis werd gehandhaafd en door de opeenvolgende generaties van monnikken tot de laatste, die van de Vader Nikola Milićević vernieuwd, die in 1963 is overleden.

Nikola Miličević was op 6 juni 1887 ontstaan uit Zvečan dichtbij Omiš. Eens zijn beëindigd voortgezet onderwijs, studeerde hij aan het seminarie van Zadar; na zijn ordinatie aan het priesterschap in 1910, keerde hij aan Brač terug, waar zijn oom de Abt van de kluis van Blaca was.

Zijn oom stimuleerde zijn belangstelling voor de sterrenkunde en liet hem toe om het te bestuderen aan de Faculteit van Filosofie van Universiteit van Wenen, evenals de wiskunde; als mathematicus, behandelde hij hoofdzakelijk éphémérides en de problemen van hemels mechanisme.

In 1923 na de dood van zijn oom, volgde Gift Nikola Miličević hem op het hoofd van het klooster.

In 1926 kon hij in Oostenrijk een telescoop kopen, die een lens van 175 mm van doorsnede heeft en wegend 900 kg, die hij aan Blaca op muildieren vanaf de haven tot het klooster langs nauwe stoeten liet vervoeren. Hij plaatste een waarnemingscentrum op het terras van de kluis. De kluis was eveneens van een bibliotheek van sterrenkunde, instrumenten en andere telescopen voorzien.

De telescoop van Blaca was het belangrijkst in dit deel van Europa en zou nog tot nu toe de derde botst met het machtigst van Kroatië zijn; hij bevindt zich altijd in het klooster.

Nikola Miličević richtte zijn onderzoeken naar de tweevoudige sterren en het onderzoek van kometen en novae. Hij ontdekte twee sterren, waarvan een dat hij „Kroatië“ noemde, alsmede verschillende kometen en novae. Zijn talrijke verdragen werden meestal in Wenen door het tijdschrift „Astronomische Nachrichten“ gepubliceerd.

Nikola Miličević leefde aan de kluis van Blaca tot zijn dode in 1963. Zijn overlijden maakte aan het bestaan van dit buitengewone klooster een eind. Van 1862 tot 1963, werd Blaca door priesters van de familie Miličević bestuurd.

Ter ere van het geheugen van de Vader Nikola Miličević, gaf de Internationale Astronomische Unie aan twee asteroïden, die door het Waarnemingscentrum van Visnjan, de namen van Miličević (asteroïde 10241) en Brač worden ontdekt (asteroïde 10645).

Een dorp werd vervolgens dichtbij het klooster gebouwd, waarvan de inwoners wijnbouwers en slijterijen waren. De dorpen van Obršje en Smrka behoorden eveneens tot de kluis.

De kluis produceerde wijn, olijven, van de honing, bebouwde boomgaarden en moestuinen, en ophief schapen. Deze producten werden dank zij de schepen geruild die langs het zeeverkeer Milna-Bol-Makarska-Trieste-Blaca varen; men kan aan het Museum van Brač aan Škrip het boegbeeld van een van de schepen van het klooster zien. De monnikken bouwden een omgeven bijenstal van steen van rozemarijn; deze geparfumeerde honing, die vroeger in de bijenstal van Blaca werd geproduceerd, had als het best van de Middellandse Zee beschouwd, terwijl de wijn die door de monnikken wordt geproduceerd, eveneens door de Europese kooplieden werd beoordeeld. Hoewel de bijenstal van naam door het vuur werd verwoest, kan het gegons van de honingbijen nog vandaag gehoord worden.

• sinds Nerežišća, door het voetpad van het binnenlandse deel van het eiland, het reservoir van Žurmo en het gehucht van Dragovode. Men kan zich in auto tot Dragovode teruggeven vervolgens 30 minuten tot de kluis lopen.
• door de begaanbare weg van de berg Vidova Gora; men moet vervolgens ongeveer 45 minuten lopen om naar het klooster naar beneden te gaan.
• door het kustpad, sinds het dorp van Murvica; na 8 km (2 h van verloop), komt men tot de haven die vroeger door de monnikken wordt gebruikt; naar de kluis in 45 stijgen mn. Sinds Kom, moet men 2:00 van verloop tellen aanvullend.
• in seizoen leiden rondvaarten, die door het Bureau van Toerisme of de reisbureaus worden georganiseerd, vanaf Kom tot het handvat van Blaca. Men moet vervolgens ongeveer 45 minuten lopen om tot de kluis te komen.

Een halve dag voorzien. De paden zijn keiachtig: het is beter de sandalen vermijden.

De geografische personalia: 43° 17 ' 35.50 " N; 16° 31 ' 46.62 " E

De telefoon: 00.385 (0) 91.516 46 71/00.385 (0) 91.512 93 12

Het tarief van toegang: 30 kunas.

De kluis was in 2010 - 2011 voor werkzaamheden van reparatie ten gevolge van een instorting van rotsen betreffende het klooster gesloten.